አደናጋሪው የ‹‹መጋቢ ሐዲስ››ነት ጉዳይ

• መጋቢ ሐዲስ ለመባል ምን ያስፈልጋል ? መጋቢ ሐዲስ የሚል መአረግ ለተሰጠው አገልጋይ ከእሱ ምን ይጠበቃል?
• ቤተ ክርስትያን ለምን አይነት መምህራን መጋቢ ሐዲስ የሚል የመአረግ ስም ትሰጣለች ?

(አንድ አድርገን የካቲት 28 2006 ዓ.ም)፡- ሥርዓተ ቤተ ክርስቲያን ሲሠራ የቅዱሳን መጻሕፍት ሃሳብን መነሻ አድርጎ የሚወጣው ሥርዓት ምን አይነት የሥጋ ወይም የነፍስ ትሩፋት እንደሚያሠራን ከየትኛው ፈተና እንደሚጠብቀን ወይም ለየትኛው የሰይጣን ወጥመድ በር እንደማይከፍት በማጥናት ይዘጋጃል፡፡ በነቢያትና በሐዋርያት የነበሩ የእግዚአብሔር ቅዱሳን የሠሯቸውን ሥርዓቶችን ያጸናል፡፡ ያሉና የነበሩ ሥርዓቶችንም ሸክም የሚሆንባቸውና ወደ ተሻለ መልአካዊ ሥርዓት እስኪደርሱ ድረስ ሊጨነቁ የሚችሉ አዲስ አማኞችን በክርስትና አምልኮ ውስጥ ተሳታፊ ለማድረግ የነበረውን ሥርዓት ተሻሽሎ እና ዘመኑን ዋጅቶ ለእነርሱ ሊሰራላቸው ይችላል፡፡ እነዚህ ሁሉ መንገዶች ግን እግዚአብሔር ወደሚወደው የቅዱሳን ኑሮ የምዕመናንን ሕይወት ማሳደግና ለመልካም ሕይወት ማዘጋጀት ነው፡፡ የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተክርስቲያን ለ3ሺህ ዘመን ከቆየችበት የአምልኮ ሥርዓት አንፃር የተመሰከረላት እና የምዕመናንን ሕይወት በመጠበቅና በማሳደግ በመንከባከብ ጠብቃ እንድትኖርና ከብዙ የፈተና እሳቶች እንደ ወርቅ ነጥራ እንድትወጣ ሊቃውንቶቿ ያደረጉት አስተዋጽኦ ከፍተኛ ነው፡፡ ቤተክርስቲያኒቱ ባስቀመጠችው የእውቀት ልኬት መሰረት ለመምህራኖቿ ለዘመናት ምዕመኑን እንዲያንጹ እና እንዲያገለግሉ የምትሰጣቸው የአገልግሎት ማዕረጎች ያሏት ሲሆን አሁን አሁን እነዚህ በአበው የቆዩት ሥርዓቶች ስልጣንና ፍቅረ ንዋይ ባወራቸው ሰዎችና የተሸከሙት የኃላፊነት ክብደት ምን ያህል መሆኑን ባልተገነዘቡ አንዳንድ አባቶች አማካኝነት በአንድም በሌላ መንገድ ማዕረጋቱ ሲመዘበሩ እየታዩ ይገኛሉ፡፡

የሐዋርያት ሥራ ምዕራፍ 8

‹‹ሲሞንም በሐዋርያት እጅ መጫን መንፈስ ቅዱስ እንዲሰጥ ባየ ጊዜ፥ ገንዘብ አመጣላቸውና። እጄን የምጭንበት ሁሉ መንፈስ ቅዱስን ይቀበል ዘንድ ለእኔ ደግሞ ይህን ሥልጣን ስጡኝ አለ። ጴጥሮስ ግን እንዲህ አለው፦ የእግዚአብሔርን ስጦታ በገንዘብ እንድታገኝ አስበሃልና ብርህ ከአንተ ጋር ይጥፋ። ልብህ በእግዚአብሔር ፊት የቀና አይደለምና ከዚህ ነገር ዕድል ወይም ፈንታ የለህም። እንግዲህ ስለዚህ ክፋትህ ንሰሐ ግባ፥ ምናልባትም የልብህን አሳብ ይቅር ይልህ እንደ ሆነ ወደ እግዚአብሔር ለምን፤በመራራ መርዝና በዓመፅ እስራት እንዳለህ አይሃለሁና።›› የሐዋርያት ሥራ ምዕራፍ 8 ፤18-23

                                                                                                 

አሁንም ባለንበት ዘመን እግዚአብሔር የሚገለገልበትን ነገር በገንዘብ ለማግኝት የሚጥሩ ፤ በገንዘብ ኃይል ቅስናውን፤ ድቁናውን፤ መጋቢ ብሉይ ፤ መጋቢ ሐዲስነትንና የተለያዩ የቤተ ክርስቲያኒቱን የማዕረግ ስሞች በአቋራጭ ሩጠው ጠቅልለለው የራሳቸው ያደረጉ ፤ የተሳካላቸውና በመሮጥ ላይ የሚገኙ ሰዎች አሉ፡፡ እኝህን የመሰሉ ሰዎች ከሁለት ዓመት በፊት ጵጵስናን ለመሾም ከ300,000 እስከ 500,000 የኢትዮጵያ ብር በጉቦ መልክ ፤ በእጅ መንሻ መልክ ማቅረባቸው ይታወቃል፡፡ ለእነዚህ አይነት ሰዎች ምግባሩ እና ትምህርቱ ሳይኖራቸው የማይገባቸውን የአገልግሎት መጠሪያ ለማግኝት ለሚባዝኑ ሰዎችና ካለ አግባብ ላገኙት ሰዎች የእኛ መልእክት ከላይ የሐዋርያት ሥራ ላይ ‹‹የእግዚአብሔርን ስጦታ በገንዘብ እንድታገኝ አስበሃልና ብርህ ከአንተ ጋር ይጥፋ››  ካለው የጴጥሮስ መልዕክት የሚለይ አይደለም፡፡ 

ቤተ ክርስቲያን ካላት ዘርፈ ብዙ አገልግሎቶች ውስጥ መምህራን ብላ ከምትጠራቸውና ስሙንና ማዕረጉን ከምትሰጣቸው የማዕረግ አይነቶች ውስጥ ጥቂቱን ለማየት እንሞክር፡፡

1. ሊቀ ማእምራን ፡- ይህ ማለት የአዋቂዎች አዋቂ ማለት ሲሆን በተለምዶ አራት አይና ይባላል፡፡ መጽሐፍተ ብሉያትን ፤ መጽፍተ ሐዲሳትን ፤ መጽሐፍተ ሊቃውንትን ፤ ሐይማኖተ አበውን ቄርሎስን ፤ 14ቱን ቅዳሴያትን የዮሐንስ አፈወርቅንና የፍትሐ ነገስትን አንድምታ ትርጓሜ ጠንቅቆ ያወቀና ወንበር ዘርግቶ የሚያስተምር መምህር ሊቀ ማእምራን የሚለውን የማእረግ ስም በቤተክርስቲያኒቱ በጳጳሳቷ አማካኝነት ትሰጠዋለች፡፡ 
2.  መጋቢ ብሉይ፡- መጋቢ ብሉይ ማለት የብሉያት መጻሕፍት መምህር ሲሆን በትርጓሜ ቤት ለዓመታት ቆይቶ ትርጓሜውን ያካሄደ ምስጢር ያደላደለ ፤ መጽሐፍተ ብሉያትን ወንበር ዘርግቶ የሚያስተምር ምሁር ለሆነው ለዚህ ሰው መጋቢ ብሉይ የሚለውን ስም ቤተክርስቲያን አክብራ ትሰጠዋለች፡፡ 
3.  መጋቢ ምክር ፡- ይህ ማለት ማከሪ ፤ መሪ ፤ አስተማሪ ማለት ሲሆን የመጽሐፈ መነኮሳትን ፍሊክሲዩስን አረጋዊ መንፈሳዊና ፤ ማርይስሐቅን አንድምታ ትርጓሜ ያወቀ ምስጢር ያደላደለ ፤ ወንበር ዘርግቶ የሚያስተምር ምሁር ለሆነው ለዚህ ሰው ይህ የቤተክርስቲያናችን የማእረግ ስም ይሰጠዋል፡፡ 
4. መጋቢ ስብሐት(መጋቢ ሐዋዝ)፡- ይህ ማለት የድጓ ፤ የአቋቋም እና የዝማሬ አስተማሪ ማለት ሲሆን የያሬድን ጸዋትወ ዜማ ማለትም ድጓ ፤ ፆመ ድጓ ፤ ዝማሬ መዋሲት ከነይትባህሉ ጠንቅቆ የሚያውቅና ወንበር ዘርግቶ የሚያስተምር ምሁር ለሆነው ለዚህ መምሕር መጋቢ ስብሐት ወይም መጋቢ ሐዋዝ የሚለው ስም በክብር ይሰጠዋል፡፡ 
5. መጋቢ እሩያን ፡- መጋቢ እሩያን ማለት ቅዳሴያቱን ከነምልክቶቻቸው ጠንቅቆ ያወቀና ወንበር ዘርግቶ የሚያስተምረውን ሰው መጋቢ እሩያን የሚል የአገልግሎት ስም ይሰጠዋል፡፡ 
6. መጋቢ ምስጢር ፡- ይህ ማለት ጥበብን ፤ ምስጢርን ተንታኝ ፤ አስተማሪ ፤ ለተመረጡ ልዑካን የበላይ ፤ የበላይ መምህር የምስጢር ባለቤት ማለት ነው፡፡ ምስጢርን ገልፆ መንገዱን መርቶ ቅኔውን ከነ አገባቡ ልቅም አድርጎ ማስተማርና ብዙዎችን ማፍራት ለሚችለው መምህር የመጋቢ ምስጢር የአገልግሎት ስም ቤተክርስቲያን ትሰጠዋለች፡፡ 
7.  መጋቢ ሐዲስ ፡- የመጨረሻውና በአብነት ትምህርት ቤቶች ውስጥ ከሚሰጡ ማዕረጋት ውስጥ መጋቢ ሐዲስ የሚለው የማዕረግ ስም አንዱ ነው፡፡ መጋቢ ሐዲስ ማለት የሐዲሳት መጻሕፍት መምህር ማለት ሲሆን መጋቢ ሐዲስ ለመባል ደግሞ በአባቶች እግር ስር ሆኖ ዓመታትን ያሳለፈ የግዕዝን ቋንቋን ጠንቅቆ የሚያውቅና ማንኛውንም ለማስተማር የሚጠቀምባቸውን ምዕራፋትን ከግዕዝ ወደ አማርኛ ከአማርኛ ወደ ግዕዝ በማንኛውም ጊዜ መጽሐፍ ማገላበጥ ሳያስፈልገው ማስተማር የሚችል ፤ በስነ ምግባሩ የተመሰከረለት የእግዚአብሔርን ኃይል አጋዥ በማድረግ በጎችን በእግዚአብሔር ቃል ከተኩላዎች የሚጠብቅ ፤  ከዚህ ማዕረግ ቀድሞ ያሉትን አገልግሎት አይነቶች በስርአቱ ያለፈ እና በመምህራን የተመሰከረለት መሆን ይጠበቅበታል፡፡ 

 አንድ ሰው መጋቢ ሐዲስ ወይም የሐዲስ ኪዳን መምህር በትርጓሜ ቤት ቆይቶ  ትርጓሜውን ያካሔደ ምስጢር ያደላደለ መጽሐፍተ ሐዲሳትን ወንበር ዘርግቶ የሚያስተምር ምሁር ሊሆን ይገባዋል፡፡ ይህ ማለት 35ቱን መጽሐፍተ ሐዲሳትን ንባቡን ከነትርጓሜው ምስጢሩን ከነአንድምታው ማወቅና ለሐዲስ ኪዳን መጽሐፍቶችም ተጠያቂና ኃላፊነትን መውሰድ የሚችል ሊሆን ይገባዋል፡፡ በሐዲስ ኪዳን ላይ ለሚነሱ ጥያቄዎች ሁሉ ብሉይን ከሐዲስ ሐዲስን ከብሉይ እያጣቀሰና እያመሰጠረ ሙሉ መልስ ሊሰጥ ይገባዋል፡፡  ይህ ማለት ግን 35ቱን የሐዲሳት መጻሕፍት ብቻ ይማራል ማለት ሳይሆን በተማሪ ቤት ሳለ ተመርቆም ከወጣ በኋላ በተያያዥ ለሐዲስ ኪዳን የሚጠቅሙ ብዙ መጻሕፍቶችን ማገላበጥ እና  ማንበብ የሚገባው አገልጋይ መሆን ይኖርበታል፡፡ በተለይ ሐዲስ ኪዳንን ከማቴዎስ ወንጌል እስከ ራዕይ ዮሐንስ ድረስ በደንብ አድርጎ መተርጎምና ማስተማር የሚጠበቅበት ይሆናል፡፡

ብሉይ ኪዳንና ሐዲስ ኪዳን ጎን ለጎን ሳይሆን ፊትና ኋላ ሆነው የተደነገጉ ናቸው፡፡ ስለዚህ ሐዲስ ኪዳንን ለማተት ለመተንተንና ለማወቅ ለምዕመኑም ለማሳወቅ የብሉይ ኪዳንን ማንነት በክለሳ መልክ ማየት ማወቅና መገንዘብ አስፈላጊ ነው፡፡ በዘመነ ብሉይ የነበረው ዘመን ዓመተ ፍዳ ዓመተ ኩነኔ እየተባለ ይጠራ ነበር፡፡ ይሁን እንጂ በዚያን ጊዜ ድኅነተ ዓለም እንዲደረግ እውነትና ምህረት የሰፈነበት የይቅርታ ዘመን እንደመጣ መርገመ ሥጋ መርገመ ነፍስ ጠፍቶ በረከተ ሥጋ በረከተ ነፍስ ፤ ድህነተ ሥጋ ድህነተ ነፍስ እንዲሰጥ ትንቢት በገላትያን መልእክቱ ምዕ 4፤4 “ጊዜው በደረሰ ጊዜ እግዚአብሔር ልጁን ላከ” ብሎ በገለፀው መሰረት የምህረት ቃል ኪዳን የተገባበት ነው፡፡ የኋላውን ጥሎ የፊቱን አንጠልጥሎ ስለማይሆን የሐዲስ ኪዳን መምህር የጠለቀ የሐዲስ ኪዳንና የብሉይ ኪዳን እውቀት ያስፈልገዋል፡፡ ይሁንና ይህን የማዕረግ ስም ለመቀበል በርካታ ዓመታት በአባቶች እግር ስር ቁጭ ብሉ መማርን ቢጠይቅም አሁን አሁን ግን መጠሪያው ኃላፊነት በማይሰማቸው አባቶች እንደ ሸቀጥ ከመደርደሪያ አንስቶ እንደመስጠት ቀላል ሆኖ እየተመለከትነው እንገኛለን፡፡

በዚህ ስም የሚጠራው አንዱ አቶ በጋሻው ደሳለኝ አይደለም ወንበር ዘርግቶ ሊያስተምር ይቅርና በአባቶች የተዘረጋን ወንበር ረግጦ መውጣቱ ይታወቃል፡፡ ከዚህ በተጨማሪም የግዕዝ ቋንቋ Nuclear Physics የሆነበት በግዕዝ መናገርም ይሁን ጆሮ ቢቆረጥ ግዕዝን መስማት የማይችል ፤ የግዕዝን ቋንቋ በአግባቡ የማያውቅ ሰው እንደ ቤተክርስቲያን ሥርዓት እንደ እነ አለቃ አያሌው ታምሩን የመሰሉ ሊቃውንቶች የቆሙበት የቤተ ክርስቲያን አውደ ምህረት ላይ ቆሞ አንድነትና ሦስትነት በአግባቡ ያልገባው ሰው ‹‹መጋቢ ሐዲስ›› ተብሎ ማስተማር አይችል፡፡ ከዚህም በተጨማሪ የቤተ ክርስቲያኒቱ መንፈሳዊ ኮሌጅ ትምህርት በአግባቡ ያልተማረ እና በምንፍቅና አካሄዳቸው ከ9 ዓመት በፊት በሲኖዶስ ከነ ፅጌ ስጦታው በኋላ ከኮሌጁ በተሀድሶያዊ እና ምንፍቅና አካሄዳቸው ደብዳቤ ተጽላቸው ከተባረሩት ሰዎች አንዱ በመሆኑ ይህ የክብር የእውቀት ማእረግ ለእርሱ አይገባውም፡፡ ጓደኛው ትዝታውም ሳሙኤልም ቢሆን በሕገ ወጥ መንገድ የተቀበለውን ቅስና መስቀል አውጥቶ ለማሳለም ፤ ለምዕመናን የንስሀ አባት ለማሆን ፤ ቀድሶ ለማቁረብ በኢትዮጵያ ውስጥ ባሉ አብያተክርስቲያናት ውስጥ እንደማይሳካለት አውቆ በብዥታና በድብቅ ከዓመት በፊት ከምስካዬ ኅዙናን መድኀኔ ዓለም ቤተክርስቲያን ከሊቀ ጳጳሱ በችሮታ የተቀበለውን ቅስና ይዞ ወደ አሜሪካ ማቅናቱ ይታወቃል፡፡

ሌሎቹ ቀድሞ በእጃቸው ያስገቡትን የማዕረግ ስም ይዘው የሌሎችን ጉባኤ በማደናቀፍ ሥራ ተወጥረው ፤ የማይገባቸውን ቦታ ይዘው ቀን እየጠበቁ ይገኛሉ፡፡

ሥርዓተ ቤተ ክርስቲያንን እየናዱ ለሚገኙት ማስተዋልን ያድልልን